Rác thải điện tử là gì? Nguyên nhân, tác hại và cách xử lý

Rác thải điện tử là gì? Khi được hỏi về khái niệm này, ắt hẳn bạn đã mù mờ hiểu đó là những chiếc tivi, tủ lạnh, máy tính,... cũ hỏng. Nhưng, định nghĩa chính xác là gì, nếu không được xử lý đúng cách, loại rác thải này sẽ gây tác hại đến môi trường như thế nào, nguyên nhân cụ thể ra sao? Hãy cùng Điện máy Đặng Gia tìm hiểu ngay sau đây.

Rác thải điện tử là gì? Gồm những gì?

• Khái niệm: Rác thải điện tử là những sản phẩm điện tử cũ, hỏng, không được sử dụng nữa mà đem bỏ đi. Loại rác này chứa nhiều chất độc hại, gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người như thủy ngân, chì,...

Một số sản phẩm rác thải điện tử thường gặp

• Rác thải điện tử bao gồm: 

• Đồ gia dụng: Tủ lạnh, máy giặt, tivi, bếp điện, hút mùi,...
• Thiết bị viễn thông: Điện thoại, laptop, máy tính bảng, máy chơi game,...
• Máy móc, thiết bị y tế: Máy chụp X-quang, máy siêu âm, máy xạ trị, thiết bị đo huyết áp,...
• Máy móc, thiết bị công nghiệp: Máy CNC, máy phát điện, thiết bị đo lường,...

Và một số thiết bị điện tử khác phục vụ cho đời sống của con người.

Nguyên nhân

Nguyên nhân rác thải điện tử đến từ sự phát triển của xã hội và nhu cầu sử dụng thiết bị công nghệ của con người, cụ thể:

Công nghệ phát triển

Công nghệ phát triển đem đến nhiều tiện ích cho con người. Tuy nhiên, sự phát triển này sẽ kéo theo sự cập nhật, thay thế thiết bị mới một cách liên tục, từ đó các loại rác thải điện tử cũng sản sinh ngày một nhiều.

Các sản phẩm công nghệ ra đời và thay đổi liên tục

Đơn cử, trong khoảng thời gian ngắn từ năm 2003 đến nay Apple đã cho ra đời liên tục các sản phẩm từ Iphone 1 đến Iphone 15 cùng nhiều phiên bản khác nhau. Đồng nghĩa với việc, rất nhiều những chiếc Iphone cũ, không còn sử dụng nữa đã được thải ra môi trường.

Tuổi thọ ngắn

Những bãi rác công nghệ khổng lồ dần xuất hiện tại các nước phát triển như Hàn Quốc, Nhật Bản và đặc biệt nhiều ở khối EU Châu Âu. Lý do đến từ việc phát triển của công nghệ, nhu cầu sử dụng nhanh, đổi mới liên tục khiến các nhà sản xuất tung ra thị trường nhiều mẫu mới, từ đó tuổi thọ của các thiết bị ngày một rút ngắn.

Sử dụng các sản phẩm công nghệ không bền vững

Tương tự như thời trang nhanh, xu hướng sử dụng các sản phẩm công nghệ cũng ngày một nhanh và thiếu bền vững. Có thể thấy, các đòi hỏi về tính năng và tiện ích của các sản phẩm công nghệ ngày càng cao nên việc thay đổi liên tục để theo kịp xu hướng là điều khó tránh khỏi. 

Tốc độ ra tăng rác thải điện tử ở Việt Nam ngày một nhanh

Nguồn: Quảng et.al, 2009, Huỳnh Trung Hải, Electric and Electronic Waste Recycling in Vietnam, 2014.

Hệ thống xử lý và thu gom rác thải điện tử chưa thực sự hiệu quả

Thay vì được thu gom và xử lý đúng cách, rất nhiều rác thải điện tử đang được xả thẳng ra môi trường, do hệ thống xử lý và thu gom rác thải điện tử chưa thực sự hiệu quả và đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của con người. 

Tác hại của rác thải điện tử đối với đời sống con người và môi trường

Sự “bành trướng” của các bãi rác điện tử sẽ trở thành mối đe dọa lớn cho môi trường và sức khỏe con người. 

Những bãi rác điện tử ngày càng lớn

Thật khó để có thể liệt kê hết những tác hại của rác thải điện tử, nhưng những điều dễ thấy nhất đó chính là:

• Thủy ngân, chì, bromua,... trong các thiết bị, bảng mạch điện tử chưa được xử lý mà vứt bỏ trực tiếp ra môi trường sẽ ngấm dần vào đất, nguồn nước gây ô nhiễm môi trường.
• Trồng rau trên đất ô nhiễm, sử dụng nguồn nước ô nhiễm tiềm ẩn nhiều nguy cơ gặp các bệnh về hô hấp, tiêu hóa, đặc biệt là ung thư.
• Lượng lớn rác không được xử lý khi gặp mưa lũ sẽ trôi ra sông, biển, hiểm họa đối với các loài sinh vật đang sống tại những môi trường này. 
• Cá, tôm nhiễm chì, thủy ngân, rồi con người lại tiêu thụ chúng cũng tiềm ẩn các nguy cơ bệnh tật,...
• Chưa kể rác thải điện tử thường chứa những thông tin bảo mật cá nhân, nếu không được xử lý đúng cách tiềm ẩn nguy cơ bị xâm phạm và sử dụng dưới hành vi không đúng đắn.

Tips cách xử lý rác thải điện tử hiệu quả nhất

Thực trạng rác thải điện tử ở Việt Nam nói chung và toàn cầu nói riêng đang ngày một nhiều hơn. Chính vì vậy việc xử lý rác thải điện tử một cách đúng đắn và hiệu quả là vô cùng cần thiết. 

Sau đây là một số tips xử lý rác thải điện tử hiệu quả nhất:

• Thu gom rác thải điện tử: Ngay từ bước ban đầu, rác thải cần được thu gom và phân loại đúng cách từ gia đình đến các doanh nghiệp.
• Tái sử dụng: Thay vì mua mới, nâng cấp các sản phẩm công nghệ, bạn cũng có thể tái sử dụng những sản phẩm cũ. Đây cũng là một trong những giải pháp hạn chế tối đa việc vứt bỏ rác thải công nghệ ra môi trường.
• Bán hoặc cho: Nếu gia đình bạn không có nhu cầu sử dụng nữa có thể bán hoặc cho người quen, nếu họ cần.

Hãy chung tay phân loại và tái chế rác thải điện tử

• Tăng cường hoạt động tái chế: Việc tái chế không những làm giảm lượng rác thải đổ ra môi trường còn giúp tiết kiệm lượng lớn tài nguyên cho quá trình sản xuất các sản phẩm mới.

Hy vọng với các thông tin trên đây sẽ giúp bạn trả lời câu hỏi rác thải điện tử là gì cũng như nguyên nhân, tác hại và các tips xử lý hiệu quả. Truy cập website trungtammuasam.vn để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích khác.