Kiểm định bình khí nén: Quy định và quy trình thực hiện

Kiểm định bình nén khí là quy trình bắt buộc để đảm bảo an toàn trong quá trình sử dụng thiết bị chứa khí áp cao. Quy trình kiểm định bình nén khí không chỉ giúp phát hiện, ngăn chặn nguy cơ tiềm ẩn mà còn góp phần tăng tuổi thọ, đảm bảo hiệu suất hoạt động và bảo vệ an toàn người dùng. Tất cả các thông tin về kiểm định bình chứa khí nén sẽ được Điện máy Đặng Gia cập nhật chi tiết trong bài viết dưới đây.

Kiểm định bình khí nén là gì?

Kiểm định bình khí nén (bình tích khí, bình tích áp) là quá trình kiểm tra, đánh giá tình trạng an toàn của thiết bị với các tiêu chuẩn, quy chuẩn hiện hành để đảm bảo sự an toàn trong quá trình sử dụng. Quy trình sẽ bao gồm việc kiểm tra áp suất, độ kín, tình trạng kỹ thuật và các yếu tố khác để phát hiện ra hư hỏng, sự cố tiềm ẩn; từ đó có biện pháp khắc phục kịp thời.

Bình khí nén cần được kiểm định thường xuyên

Mọi đơn vị, tổ chức doanh nghiệp đều cần phải kiểm định bình chứa khí nén vì nó là yêu cầu bắt buộc theo quy định của pháp luật. Đồng thời, để ngăn ngừa rủi ro, bảo vệ sức khỏe và tính mạng của người lao động cũng như sự an toàn cho máy móc, thiết bị.

Tại sao phải kiểm định bình khí nén?

Việc kiểm định bình chứa khí nén là điều vô cùng quan trọng bởi các lý do sau:

• Tuân thủ quy định của pháp luật: Theo quy định của các cơ quan quản lý nhà nước, bình khí nén phải được kiểm định định kỳ để đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn. Việc không tuân thủ có thể sẽ dẫn đến các hình phạt, đình chỉ hoạt động hoặc trách nhiệm pháp lý.

• Đảm bảo an toàn cho người dùng: Bình khí nén được sử dụng trong các doanh nghiệp có khu cầu sử dụng khí nén nhiều và liên tục nên áp suất trong bình luôn cao. Nếu có bất kỳ sai sót hoặc hư hỏng nào có thể dẫn tới việc rò rỉ, thậm chí là cháy nổ, gây nguy hiểm cho người vận hành và mọi người xung quanh.

• Ngăn ngừa tai nạn và rủi ro: Kiểm định bình khí nén giúp phát hiện sớm các dấu hiệu mài mòn, hư hỏng hoắc các vấn đề kỹ thuật có thể dẫn tới sự cố nghiêm trọng. Nhờ đó, giảm thiểu nguy cơ tai nạn lao động và thiệt hại về tài sản.

Kiểm định bình chứa khí nén mang tới nhiều lợi ích

• Đảm bảo hiệu suất thiết bị: Quá trình kiểm định bình khí không chỉ kiểm tra an toàn mà còn đảm bảo bình khí nén hoạt động hiệu quả, ổn định và không bị gián đoạn do hỏng hóc bất ngờ.

• Kéo dài tuổi thọ của bình khí nén: Thường xuyên kiểm định và bảo dưỡng giúp bảo vệ thiết bị khỏi sự cố nghiêm trọng, từ đó kéo dài tuổi thọ và giảm chi phí sửa chữa, thay mới.

Quy định kiểm định bình khí nén

Quy định kiểm định bình khí nén được đặt ra để đảm bảo an toàn trong quá trình sử dụng và tuân thủ các tiêu chuẩn về an toàn lao động. Dưới đây là các quy định an toàn bình khí nén cơ bản mà bạn cần biết.

Tiêu chuẩn kiểm định

Tại Việt Nam, việc kiểm định bình chứa khí nén cần phải tuân thủ các quy định của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, cụ thể là trong các thông tư và nghị định về an toàn lao động.

• QCVN 01:2008/BLĐTBXH, Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn lao động nồi hơi, bình chịu áp lực.
• QTKĐ 07:2016/BLĐTBXH, Quy trình kiểm định kỹ thuật an toàn bình chịu áp lực.
• QTKĐ 02/2017/BCT, Quy trình kiểm định kỹ thuật an toàn bình chịu lực do Bộ Công thương ban hành.
• TCVN 8366: 2010, Bình chịu áp lực. Yêu cầu kỹ thuật an toàn về kết cấu, thiết kế và chế tạo.
• TCVN6155:1996, Bình chứa khí nén. Yêu cầu kỹ thuật an toàn về lắp đặt, sử dụng và sửa chữa.
• TCVN6156:1996, Bình chịu áp lực. Yêu cầu kỹ thuật an toàn và lắp đặt, sử dụng, sửa chữa, phương pháp thử.
• TCVN60082010, Thiết bị áp lực. Mối hàn yêu cầu kỹ thuật - phương pháp kiểm tra.

Các trường hợp cần kiểm định

Kiểm định bình khí nén cần được thực hiện trong các trường hợp sau:

*Kiểm định lần đầu: Trước khi đưa bình chứa khí vào sử dụng lần đầu tiên. Đây là quy trình bắt buộc để đảm bảo thiết bị đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn an toàn ngay từ đầu.

*Kiểm định định kỳ: Bình chứa khí nén cần phải được kiểm định định kỳ sau một khoảng thời gian nhất định, thường từ 1-3 năm, tùy thuộc vào loại thiết bị, điều kiện hoạt động và tiêu chuẩn an toàn áp dụng. Việc kiểm định bình khí nén định kỳ đảm bảo thiết bị vẫn an toàn trong quá trình sử dụng lâu dài.

*Kiểm định bất thường:

• Khi có sự cố kỹ thuật như rò rỉ khí, mất áp suất đột ngột hoặc có dấu hiệu hư hỏng nghiêm trọng.
• Sau khi thực hiện các sửa chữa lớn, thay đổi linh kiện liên quan đến hệ thống áp lực của bình khí nén.
• Khi thiết bị dừng hoạt động một thời gian dài và được đưa vào sử dụng lại.
• Khi bình khí nén được chuyển đổi vị trí lắp đặt hoặc môi trường hoạt động có sự thay đổi đáng kể (như nhiệt độ, áp suất làm việc,...)

Bình khí nén cần được kiểm định khi có dấu hiệu bất thường

*Yêu cầu từ cơ quan quản lý: Trường hợp cơ quan chức năng hoặc quản lý an toàn lao động yêu cầu kiểm tra lại để bảo đảm tuân thủ các quy định về an toàn và bảo vệ người lao động.

*Hết hạn kiểm định: Nếu tem hoặc giấy kiểm định bình khí nén đã hết hiệu lực thì bạn cần kiểm tra để được sử dụng hợp pháp.

*Trước các kỹ kiểm tra đánh giá nội bộ hoặc từ bên ngoài: Để chuẩn bị cho các cuộc đánh giá an toàn nội bộ hoặc kiểm tra từ các bên liên quan thì việc kiểm định là rất cần thiết để bình chứa khí nén đạt các yêu cầu về mặt an toàn và chất lượng.

Thời hạn kiểm định

Thời hạn kiểm định bình khí nén là 3 năm/lần. Đối với bình chứa môi chất ăn mòn kim loại, cháy nổ cũng như các bình đã sử dụng trên 12 năm thì thời hạn kiểm định là 2 năm/lần. Trường hợp bình chứa môi chất ăn mòn kim loại, cháy nổ sử dụng trên 12 năm và các bình đã sử dụng trên 24 năm thì thời gian kiểm định định kỳ 1 năm/lần. Khi rút ngắn thời gian kiểm định thì kiểm định viên cần phải nêu rõ lý do trong biên bản kiểm định.

Đơn vị được phép kiểm định

Lĩnh vực kiểm định an toàn máy móc, thiết bị, vật tư là hoạt động có điều kiện. Vì thế, chỉ các tổ chức, cá nhân được nhà nước chỉ định thì mới thực hiện được. Tại Việt Nam, chỉ những tổ chức đã được Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội hoặc các cơ quan liên quan cấp phép mới được thực hiện việc kiểm định bình chứa khí nén.

Một đơn vị kiểm định bình khí uy tín cần đáp ứng được các yêu cầu cơ bản như:

• Đơn vị đáp ứng được đầy đủ các yêu cầu về kỹ thuật, nhân sự và trang thiết bị kiểm định theo đúng quy định của pháp luật.
• Nhân sự kiểm định cần có chứng chỉ hành nghề và được đào tạo bài bản.
• Có đầy đủ trang thiết bị bao gồm máy thử áp suất, thiết bị siêu âm, thiết bị kiểm tra độ kín và các công cụ phụ trợ khác.

Chi phí kiểm định

Giá kiểm định bình khí nén được xác định dựa trên biểu phí tại thông tư số 41/2016/TT-BLĐTBXH  ngày 11/11/2016 của Bộ Thương binh - Xã hội.

Quy trình kiểm định bình nén khí đạt chuẩn

Kiểm định bình khí nén cần được thực hiện theo đúng quy trình, quy định của pháp luật. Cũng giống như quy trình kiểm định máy nén khí thì quy trình kiểm định bình chứa khí nén không quá phức tạp, được thực hiện theo trình tự sau:

Kiểm tra hồ sơ

Bao gồm:

• Hồ sơ xuất xưởng, thiết kế bình chịu áp lực
• Nhật ký vận hành thiết bị và sửa chữa, bảo trì
• Hồ sơ kiểm định lần gần nhất.

Kiểm tra hồ sơ bình nén hơn

Đội ngũ chuyên gia, kỹ thuật sẽ xem xét và phân tích dữ liệu từ hồ sơ. Bước này tuy đơn giản nhưng rất quan trọng, giúp người kiểm định biết được thời gian sử dụng, linh kiện đã thay thế để có những đánh giá chính xác và khách quan hơn.

Kiểm định kỹ thuật bên trong, bên ngoài

Khi tiến hành thẩm định, kiểm tra thì các chuyên gia sẽ không thể bỏ qua bước kiểm tra bình nén khí. Họ sẽ kiểm tra các yếu tố:

• Kiểm tra các chi tiết bị ăn mòn, các biến dạng hình học
• Kiểm tra kỹ thuật của các kết cấu che chắn, bảo vệ máy nén
• Kiểm tra mối hàn bằng phương pháp siêu âm, chụp phim, thẩm thấu hay bột từ.
• Kiểm tra chân trụ, nắp đậy bình khí nén

Kiểm định kết cấu an toàn, thiết bị đo lường và bảo vệ

Thực hiện kiểm định:

• Van an toàn
• Áp kế
• Rơ le nhiệt độ
• Áp suất
• Hệ thống nối đất
• Cách điện vỏ bình nén khí

Thử nghiệm bình chứa khí nén

Đây là bước quan trọng nhất giúp bạn biết được khả năng, mức độ chịu áp lực của bình tích khí như thế nào. Mọi đánh giá ở các bước trên chỉ dựa trên số liệu hồ sơ, kiểm tra bộ phận bên trong và bên ngoài. Do đó, để đảm bảo các chuyên gia cần phải cho vận hành thử bình nén khí.

Thử nghiệm bình khí nén

• Thời gian kiểm định thủy lực (thử bền) không quá 6 năm/lần.
• Bình khí nén có áp suất làm việc < 5 bar: Pthử = 1.5Plv nhưng không được nhỏ 2 bar
• Bình khí nén có áp suất vận hành từ 5 bar trở lên: Pthử = 1.25Plv nhưng không được nhỏ hơn Plv + 3.

Kiểm tra vận hành bình khí nén

Vận hành bình chứa khí nén ở áp suất làm việc lớn nhất theo thông số nhà sản xuất đưa ra. Theo dõi và kiểm tra tình trạng làm việc của bình khí nén bao gồm lưu lượng, chất lượng khí nén thành phẩm. Đồng thời, kiểm tra xem có độ sụt áp hay thất thoát khí nén hay không.

Kết quả kiểm định bình nén khí

• Lập biên bản kiểm định bình khí theo mẫu quy định.
• Lập các biên bản kiến nghị và khắc phục (nếu có)
• Dán tem kiểm định, thông qua văn bản kiểm tra và ban hành kết quả kiểm định bình tích khí.

Dán tem kiểm định bình khí nén khi đạt yêu cầu

Kiểm định bình khí nén là một công đoạn quan trọng, không chỉ nhằm đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật mà còn góp phần bảo vệ an toàn cho người sử dụng và duy trì hiệu suất thiết bị. Việc thực hiện đúng quy định an toàn bình khí nén sẽ giúp phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn, từ đó ngăn ngừa rủi ro và kéo dài tuổi thọ của bình khí. Đừng bỏ qua bước kiểm định này, vì sự an toàn và ổn định của hệ thống thiết bị là nền tảng cho mọi hoạt động sản xuất hiệu quả!