Van tiết lưu: Cấu tạo, nguyên lý, phân loại và cách điều chỉnh

Van tiết lưu là loại van được ứng dụng trong rất nhiều loại máy móc như máy nén khí, điều hòa, máy rửa xe,... Tuy nhiên, nhiều người chưa hiểu rõ về loại van này cũng như cấu tạo và nguyên lý vận hành. Do đó, mời bạn đọc cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài viết dưới đây. 

Van tiết lưu là gì? 

Van tiết lưu nói chung hay van tiết lưu sang A, van tiết lưu điều hòa, van tiet luu may lanh,... nói riêng là thuật ngữ chỉ một loại van có chức năng điều chỉnh lưu lượng dung môi bằng độ mở của van. Mở van to thì lưu lượng đi qua nhiều, mở nhỏ thì lưu lượng đi qua vừa phải.  

Hình ảnh van tiết lưu 

Trong một hệ thống người ta có thể sử dụng một hoặc nhiều van để lắp đặt tại nhiều vị trí khác nhau để đảm bảo cho máy móc vận hành ổn định, thông suốt. Vì thường sử dụng trong môi trường hóa chất, dầu, hơi nên các van tiết lưu thường được làm từ chất liệu tốt như: thép, đồng, inox,... có thể chịu được áp suất và nhiệt độ cao, không bị oxi hóa và ăn mòn.

Cấu tạo của van tiết lưu

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại van điều tiết lưu lượng. Mỗi một loại lại có cấu tạo cũng như đặc điểm riêng. Để có thể hiểu được cấu tạo của chúng thì chúng ta cần tìm hiểu từng loại van.

Van tiết lưu thủy lực

Hình ảnh van tiết lưu thủy lực 

Loại van này còn được gọi là van điều tiết lưu lượng nước hay van tiết lưu 1 chiều. Cũng tương tự như van 1 chiều, loại van này chỉ có thể điều chỉnh dòng chảy theo một chiều và không thể điều chỉnh theo chiều ngược lại. Cấu tạo gồm có 2 cuộn dây, ống đàn hồi, nam châm vĩnh cửu, cánh chạm, miệng phun dầu, càng đàn hồi.

Van tiết lưu khí nén

Hình ảnh van tiết lưu khí nén 

Đây là loại van làm giảm tốc độ của dòng chảy khí nén trong mạch nén khí của máy nén khí hoặc hệ thống khí nén. Loại van này còn được gọi là van tiết lưu 2 chiều. 

Các loại van điều tiết khí nén phổ biến:

• Van có tiết diện không thay đổi được: Lưu lượng khí đi qua khe hở sẽ không thay đổi.
• Van có tiết diện thay đổi được: Lưu lượng dòng chảy có thể thay đổi sao cho phù hợp với nhu cầu sử dụng nhất. Dòng khí cũng có thể đi từ A đến B và ngược lại.
• Van tiết lưu một chiều điều chỉnh bằng tay: Dùng tay để điều chỉnh vít nhằm thay đổi tiết diện chảy của dòng khí nén.

Van tiết lưu tay, ống tiết lưu, van tiết lưu đơn giản

Hình ảnh van tiết lưu tay 

Đây là loại van điều tiết khí nén đơn giản gồm các bộ phận như: cửa khí vào – ra, thân van, màng chắn, chốt chắn, vít vặn. Tất cả các bộ phận được kết nối chặt chẽ với nhau. Loại van này có kích thước khá nhỏ với chiều dài từ 0.4 – 0.8mm cùng tiết diện từ 0.4 – 0.5mm. Thường được sử dụng trong các hệ thống máy móc có quy mô nhỏ.

Van tiết lưu điện tử

Hình ảnh van tiết lưu điện tử

Hoạt động dựa vào một hoặc nhiều tín hiệu đo được trong các hệ thống tại nhiều hay 1 vị trí cụ thể. Khi nhận được tín hiệu, van sẽ điều chỉnh lưu lượng thể tích của dòng chảy đi qua van. 

Van này gồm các bộ phận sau: màng giãn nở, thanh van, lò xo điều chỉnh, vít điều chỉnh, bộ điều khiển, sụn cân bằng áp suất, đường chỉnh van, đề van, kim van.

Van tiết lưu nhiệt

Hình ảnh van tiết lưu nhiệt 

Đây là loại van dựa vào sự thay đổi của nhiệt độ tại điểm đo để thay đổi lưu lượng thể tích đi quan van. Loại van này gồm có van tiết lưu cân bằng trong và van tiết lưu cân bằng ngoài. 

• Van tiết lưu cân bằng trong: Được sử dụng phổ biến cho các dàn bay hơi có tổn thất áp suất nhỏ.
• Van tiết lưu cân bằng ngoài: Sử dụng cho các dàn bay hơi với tổn thất áp suất lớn.

Nguyên lý hoạt động

Hiện nay có nhiều loại van tiết lưu, mỗi loại sẽ có những khác biệt trong quá trình vận hành. Tuy nhiên các loại van này đều vận hành theo nguyên lý sau: Khi dung môi đi qua van được lắp trên đường ống thì áp suất dòng chảy sẽ giảm xuống do ma sát mạnh và những dòng xoáy được sinh ra. Áp suất sẽ phụ thuộc vào bản chất, trạng thái của dung môi cũng như độ co hẹp của ống dẫn và tốc độ dòng chảy.

Dựa vào nguyên lý hoạt động người ta chia van điều tiết lưu lượng ra thành 2 loại là van tiết lưu chảy tầng và van tiết lưu chảy rối.  

Chế độ chảy tầng

Khi dung môi chảy qua một ống dẫn có kích thước l/d>10 thì chế độ chảy của dung môi trong ống được gọi là chảy tầng. Theo chế độ này, dung môi sẽ đi theo rãnh xoắn. Có thể thay đổi chiều dài rãnh xoắn bằng cách tăng giảm số vòng xoắn nhờ một vít vặn. Số vòng xoắn và tiết diện rãnh liên quan trực tiếp tới giá trị tụt áp suất theo yêu cầu. 

Tuy nhiên, loại van tiết lưu này gây hao phí áp lực của dung môi do ma sát theo độ dài của rãnh và lưu lượng phụ thuộc phần lớn vào nhiệt độ của dung môi.

Chế độ chảy rối

Đặc điểm của chế độ chảy rối là rút ngắn chiều dài van. Nhờ đó, sự tụt áp và lưu lượng sẽ không hao phí áp lực và không phụ thuộc vào nhiệt độ cũng như tính chất của dung môi. Chính vì thế mà van ổn định hơn chế độ chảy tầng, hiệu quả công việc được nâng cao.

Cách lắp đặt van tiết lưu

Van gồm 2 bộ phận chính là bộ phận đứng yên: thân van và bộ phận di chuyển: chốt chắn, đầu vít, cuộn dây,... Người dùng chỉ cần gắn chúng cố định lại với nhau, đầu vít có thể gắn với tay quay để dễ điều chỉnh lưu lượng dòng chảy.

Để có thể đạt được hiệu quả điều chỉnh lưu lượng dòng chảy tốt nhất thì khi lắp đặt cần phải đúng vị trí, đúng chiều, sử dụng đúng cách. 

Cách điều chỉnh van tiết lưu sau khi lắp xong:

• Khi cần tăng tốc độ dòng chảy, dùng tuốc nơ vít xoay van theo chiều kim đồng hồ. 
• Và ngược lại, khi cần giảm tốc độ dòng chảy, xoay vít ngược chiều kim đồng hồ.
• Khi điều chỉnh, không được xoay vít quá nửa vòng một lần. Khi xoay xong cần theo dõi sự làm việc của hệ thống một cách chặt chẽ, tránh điều chỉnh quá chế độ yêu cầu. 

Sau khi lắp xong, bạn điều chỉnh lại van tiết lưu cho phù hợp với nhu cầu 

Lưu ý khi sử dụng van tiết lưu

• Lựa chọn van tiết lưu phù hợp với model của từng loại máy. Nếu như không nhớ thông số kỹ thuật của máy bạn có thể mang van cũ đến cơ sở bán để lựa được phụ kiện phù hợp.
• Khi không sử dụng, bạn cần vệ sinh, bảo quản kỹ càng.
• Không để van tiết lưu dính nước để không bị hoen rỉ.
• Để máy vận hành ổn định và bảo vệ van tiết lưu cũng như các bộ phận khác thì không nên vận hành máy liên tục trong thời gian quá dài.
• Mặc dù được làm từ chất liệu tốt nhưng cũng cần phải kiểm tra van thường xuyên để phát hiện ra các sự cố để xử lý kịp thời. Ngoài ra người dùng cũng cần đảm bảo nguồn dầu không cặn, không bẩn.

Ứng dụng của van tiết lưu

• Ứng dụng trong các loại máy móc thủy lực: máy dập, máy nghiền, máy ép, máy đột lỗ, bộ nguồn thủy lực,...
• Trong hệ thống kho lạnh, van tiết lưu có thể điều tiết chất dung môi từ nơi có áp suất cao đến nơi có áp suất thấp.
• Dùng trong các nhà máy sản xuất xi măng và vật liệu xây dựng, sản xuất kính, nhôm, sắt, thép, chế biến giấy, gỗ.
• Các công trình xây dựng hay máy móc dùng để khai thác khoáng sản: máy cẩu, máy đào, máy múc… cần có van tiết lưu để điều khiển động cơ, xi lanh hoạt động theo nhu cầu.

Trên đây là những thông tin khái quát nhất về van tiết lưu. Nếu còn câu hỏi nào cần giải đáp hoặc muốn mua van tiết lưu cũng như các phụ tùng thiết bị công nghiệp khác quý khách hàng hãy gọi ngay tới số hotline 0983.113.582 - 0965.327.282 của Đặng Gia để được nhân viên tư vấn, hướng dẫn.