Bộ đàm sử dụng sóng gì để liên lạc xa, Chống nhiễu tối đa?

Bộ đàm sử dụng sóng gì và đâu mới là lựa chọn lý tưởng để tín hiệu luôn mạnh, rõ, không nhiễu? Hãy cùng khám phá cách hoạt động của VHF, UHF qua góc nhìn thực tế. Đồng thời so sánh chi tiết để chọn loại sóng tối ưu cho nhu cầu liên lạc.

1. Giải đáp rõ: bộ đàm sử dụng sóng gì?

Bộ đàm sử dụng sóng vô tuyến (Radio Frequency - RF) để truyền và nhận tín hiệu giữa các thiết bị.

Đây là dạng sóng thuộc phổ điện từ, hoạt động ở những dải tần chuyên dụng, hỗ trợ liên lạc tức thời, không phụ thuộc mạng khác.

Sóng bộ đàm có thể truyền tín hiệu vài km, đồng thời xuyên qua các vật cản như tường, nhà cao tầng.

Khi thiết bị A phát tín hiệu, tín hiệu đó sẽ được chuyển thành sóng điện từ, lan truyền trong không gian để gặp thiết bị B cùng tần số. Sau khi thu sóng, thiết bị B sẽ giải mã tín hiệu và chuyển thành âm thanh.

Sóng RF mà bộ đàm sử dụng nằm trong dải tần từ 3 kHz - 300 GHz, tương ứng với bước sóng từ 100.000 km - 1 mm. Đây là loại sóng điện từ di chuyển với tốc độ ánh sáng. Vậy nên, tín hiệu gần như được truyền lập tức giữa các máy.

2. Bộ đàm hoạt động dựa trên những loại sóng nào?

Phần lớn các máy bộ đàm hiện đại đều sử dụng dải tần VHF và UHF để truyền tín hiệu. Một số ít máy đặc biệt có thể hoạt động dựa trên nhóm dải tần cao hơn.

2.1. Sóng VHF

Sóng VHF là dải tần Very High Frequency, hoạt động trong khoảng 136 - 174 MHz. Đặc tính của nhóm tần số này là bước sóng dài 10m - 1m trong môi trường thoáng, có khả năng truyền tín hiệu đi xa rất tốt.

Một ưu điểm khác là ở không gian rộng, mức độ nhiễu thường thấp. Tín hiệu VHF thường giữ được độ sạch và ổn định trong quá trình truyền dẫn.

Tuy nhiên, do chiều dài bước sóng lớn nên chúng bị giảm hiệu quả khi gặp vật cản. Vậy nên, tần số này phù hợp dùng ở nơi thoáng đãng, khi liên lạc xa.

2.2. Sóng UHF

Sóng UHF thuộc dải Ultra High Frequency, hoạt động trong khoảng 400 - 520 MHz. Đặc trưng của nhóm này là bước sóng ngắn 1 m - 10 cm, thuận lợi xuyên qua tường, vách ngăn, kính, kim loại mỏng.

Nhờ yếu tố đó, chúng trở thành lựa chọn lý tưởng cho các môi trường phức tạp như: nhà máy, khu đô thị, khu tập thể nhiều kết cấu bê tông.

Ưu điểm lớn khác của UHF là độ ổn định trong không gian kín. Tín hiệu ít bị dội, ít mất sóng.

Chất lượng âm thanh luôn rõ ràng, ngay cả khi người dùng di chuyển qua nhiều tầng, hoặc khu vực có máy móc đang hoạt động. Dải tần này cũng hỗ trợ tốt trong môi trường có mật độ thiết bị vô tuyến cao.

3. So sánh hai dải tần VHF và UHF: lựa chọn nào tối ưu

Để giúp bạn có cái nhìn rõ hơn về sự khác biệt giữa 2 dải tần, Đặng Gia xin lập bảng so sánh chi tiết sau:

4. Những yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng sóng bộ đàm

Về bản chất, dải VHF hay UHF đều cho khả năng liên lạc tốt. Tuy nhiên, dù bộ đàm sử dụng sóng gì, chất lượng liên lạc thực tế còn phụ thuộc nhiều yếu tố khác.

• Ăng ten: Độ dài, chất liệu và thiết kế của anten quyết định khả năng thu - phát tín hiệu. Loại dài thường cho khả năng truyền xa hơn, đặc biệt với sóng VHF. Còn loại ngắn linh hoạt hơn khi mang nhưng có thể giảm phạm vi liên lạc.
• Công suất phát: Công suất cao thì phạm vi liên lạc rộng hơn, ít bị nhiễu hơn. Đa phần các bộ đàm phổ thông có công suất từ 1 - 5W. Riêng dòng chuyên dụng có thể lên đến trên 10W.
• Vị trí đứng: Vùng trống trải hay nhà cao tầng, nơi có trạm phát sóng, bê tông, cốt thép có thể ảnh hưởng đến khả năng truyền tín hiệu của các dải tần.
• Thời tiết: Mưa lớn, bão, độ ẩm cao có thể gây suy hao và giảm phạm vi truyền. Sương mù dày đặc, gió mạnh cũng khiến tín hiệu dao động.
• Thiết bị điện tử: Máy phát wifi, máy hàn điện, mô tơ công suất lớn và các thiết bị sử dụng sóng RF khác đều có thể gây nhiễu cho bộ đàm.

5. Có phải mọi bộ đàm đều cần giấy phép tần số trước khi dùng?

5.1. Nhóm tần số miễn cấp phép: PMR, FRS

Không phải mọi bộ đàm đều cần được cấp phép tần số trước khi dùng. Tại Việt Nam và 1 số quốc gia khác đang cho phép sử dụng một số dải tần mà không cần đăng ký. Mục đích sử dụng chủ yếu cho nhu cầu dân dụng, giải trí.

• PMR: Hoạt động ở dải tần 446 MHz, được thiết kế cho các thiết bị công suất thấp (thường dưới 0,5W). Phạm vi hoạt động từ vài trăm đến dưới 2km.
• FRS: Hoạt động chủ yếu trong dải 462 - 467 MHz, công suất tối đa khoảng 2W. Nhóm tần này được sử dụng phổ biến tại Mỹ và nhiều nước châu Mỹ.

5.2. Các kênh tần số thuộc diện kiểm soát

Phần lớn các kênh tần số sử dụng cho bộ đàm chuyên nghiệp đều nằm trong diện quản lý chặt của cơ quan chức năng. Việc này nhằm bảo mật thông tin, đồng thời hạn chế các can thiệp vào hệ thống quan trọng.

• VHF, UHF chuyên dụng: Cấp phép dựa trên nhu cầu thực tế, vùng sử dụng và số lượng thiết bị. Doanh nghiệp đăng ký sẽ được cấp băng tần riêng, đảm bảo liên lạc an toàn.
• Tần số riêng của ngành hàng không, hàng hải: Bao gồm các kênh vô tuyến phục vụ điều hướng, cứu hộ, liên lạc tàu biển, cảng hàng không.
• Chuyên ngành đặc thù như: cơ quan nhà nước, công an, quân đội, y tế, cứu nạn cứu hộ, điện lực, dầu khí…

Để xin cấp phép, cần gửi hồ sơ đến Cục Tần số vô tuyến điện - Bộ TT&TT. Đây chính là cơ quan quản lý cấp phép và giám sát việc sử dụng tần số RF trong phạm vi toàn quốc.

6. Các mẹo tối ưu sóng bộ đàm để liên lạc hiệu quả hơn

Để sóng RF truyền tín hiệu hiệu quả nhất, người dùng nên áp dụng 1 số mẹo sau:

• Chỉnh anten thẳng đứng và cao, không có các vật kim loại che chắn.
• Giữ khoảng cách với các vật cản, thiết bị điện tử. Nên chọn vị trí trống, ít tường dày hoặc kim loại nặng xung quanh.
• Điều chỉnh công suất theo phạm vi liên lạc thực tế để tiết kiệm pin mà vẫn giữ chất lượng đàm thoại tốt.
• Chọn kênh ít người dùng, tránh trùng tần số hoặc chọn dải tần UHF nếu ở trong môi trường nhiều thiết bị.
• Vệ sinh anten, cổng sạc, các nút bấm thường xuyên để tăng hiệu quả, tuổi thọ thiết bị.
• Hạn chế liên lạc khi mưa bão hoặc sương mù quá nặng. Đồng thời sử dụng thêm các phụ kiện bộ đàm như: tai nghe, loa bộ đàm để cải thiện trải nghiệm.

Hiểu rõ bộ đàm sử dụng sóng gì, đặc tính của từng loại sóng và môi trường dùng là cơ sở để chọn đúng máy từ đầu. Như vậy, trong các tình huống, bạn sẽ luôn duy trì kết nối tốt nhất.