Nội dung chính
Tưởng chừng đã lỗi thời, nhưng không ít bộ đàm cũ lại tạo nên cơn sốt ngầm trên thị trường nhờ câu chuyện về độ bền, chất âm, giá thành. Đôi khi, cả những phong cách thiết kế hoài cổ cũng làm nên sức hút cho dòng này.
1. Vì sao nhiều bộ đàm cũ vẫn cháy hàng?
1.1 Mức giá mềm, vẫn đáp ứng tốt nhu cầu liên lạc

Theo khảo sát, giá bộ đàm cũ thường chỉ bằng 30 - 50% so với hàng mới. Nhưng phần lớn các mẫu vẫn cho âm thanh rõ ràng, kết nối ổn định trong phạm vi vài km.
Nhiều dòng nổi tiếng như bộ đàm của Kenwood, Motorola có vỏ cứng chống nước, pin khỏe, loa vẫn trong trẻo sau nhiều năm sử dụng.
Sự cân bằng giữa giá thành và hiệu năng đã khiến những người muốn lựa chọn bộ đàm cũ thay vì mua mới.
1.2 Hợp dùng trong học tập, huấn luyện, thử nghiệm

Trong nhiều trường hợp, việc mua và thiết bị cũ thích hợp hơn so với máy mới, công suất lớn.
Chẳng hạn, sinh viên ngành điện tử - viễn thông, hoặc các nhóm tình nguyện thường chọn máy cũ để làm quen với thao tác sử dụng, cài đặt tần số.
Thiết bị đã qua sử dụng có thể tháo từng chi tiết để tìm hiểu cấu tạo, cách vận hành, thực hành sửa lỗi kỹ thuật.
Những đơn vị nghiên cứu cũng sử dụng bộ đàm cũ để thử nghiệm các mô hình truyền dẫn, đo độ nhiễu, kiểm tra tín hiệu. Dù không mới, nhưng máy lại rất lý tưởng cho việc test các tính năng kỹ thuật, không lo lãng phí nhiều khi hỏng hóc.
1.3 Thoải mái đàm phán, thương lượng giá tốt

Nếu máy bộ đàm mới được niêm yết giá cố định thì hàng cũ lại có thể đàm phán dựa trên tình trạng máy cụ thể, các phụ kiện đi kèm.
Nếu am hiểu về thiết bị, không khó để hạ vài trăm đến cả triệu đồng so với giá ban đầu.
Đôi khi, người mua còn được tặng kèm pin, sạc hoặc ăng ten dự phòng, chỉ bằng cách trao đổi và đánh giá sản phẩm.
1.4. Cơ hội sở hữu những mẫu máy độc, lạ, chất

Có những mẫu máy độc, lạ từng được xem là huyền thoại trong giới liên lạc, nhưng vẫn được sưu tầm nhờ tính cổ điển.
Không những vậy, những chiếc máy này còn hoạt động mạnh mẽ hơn nhiều so với thiết bị thông thường. Đặc biệt, cảm giác cầm nắm cực chắc tay, âm thanh rõ, ngay cả mẫu mới cũng khó tái hiện được.
Đối với người am hiểu, bộ đàm cũ được xem như di sản công nghệ chứa đựng nhiều giá trị lịch sử, đáng săn lùng.
2. Bí quyết chọn mua bộ đàm cũ đáng tiền từng đồng
2.1 Ưu tiên thương hiệu nổi tiếng, dễ sửa chữa

Chọn bộ đàm cũ, việc đầu tiên vẫn là ưu tiên thương hiệu tên tuổi để đảm bảo cả chất lượng máy và linh kiện.
Các hãng đình đám như Hytera, Icom luôn sản xuất thiết bị theo tiêu chuẩn quốc tế. Tất cả các tiêu chí về độ bền, khả năng chống nhiễu, truyền tín hiệu đều được kiểm định chặt chẽ.
Dù đã qua sử dụng, nhưng từ cấu trúc máy đến linh kiện đều vẫn tốt, dễ thay thế hơn máy không rõ nguồn gốc.
2.2 Xác định đúng băng tần hoạt động (UHF/VHF)

Hiện nay, các máy bộ đàm chủ yếu sử dụng 2 dải tần phổ biến là UHF và VHF. Trong đó, mỗi loại sẽ tương thích với 1 vài kiểu điều kiện môi trường khác nhau.
- Băng tần VHF: Loại sóng này đi xa hơn nhưng dễ bị cản khi gặp tường hoặc nhà cao tầng. Vì thế, VHF hoạt động tốt hơn ở khu vực rộng như cánh đồng, vùng ngoại ô, cảng biển, ít vật cản.
- Băng tần UHF: Tuy không truyền xa bằng VHF, nhưng lại chiếm ưu thế về khả năng xuyên vật cản. Máy được dùng nhiều trong không gian phức tạp như: đô thị, nhà xưởng, các công trình, khu mua sắm nhiều chướng ngại vật.
Khi chọn mua, người dùng cần chọn máy có dải băng tần tương thích với môi trường dùng.
2.3 Kiểm tra ngoại hình: vỏ máy, tem mác, ốc vít

Mức độ chỉn chu, sạch sẽ, độ mới của ốc vít, tem mác ở máy pass lại cho biết thiết bị có được bảo quản tốt hay không, đã sửa chữa nhiều chưa.
- Vỏ máy: Có thể chấp nhận được nếu chỉ trầy xước nhẹ. Nên cân nhắc nếu có dấu hiệu móp, phồng rộp, bong keo vì đó là dấu hiệu máy đã từng bị rơi, nhiễm nước hoặc bị sửa chữa bên trong.
- Tem mác: Quan sát kỹ, nếu tem bị mờ, rách, nghi ngờ đã bị bóc và dán lại; hãy cảnh giác vì có thể đã từng có can thiệp phần cứng.
- Ốc vít: Nếu khe ốc bị toét, han gỉ, màu sắc không đồng đều, đó là dấu hiệu máy đã bị mở ra sửa chữa nhiều lần.
Ngoài ra, nên so sánh máy với hình ảnh gốc của model trên website chính hãng. Nếu không có chi tiết lạ, máy nguyên tem, vỏ khít, ốc chắc chắn thì chất lượng còn tốt.
2.4 Test loa, mic, độ nhạy bắt sóng của máy

Một chiếc bộ đàm có vỏ đẹp nhưng loa rè, mic yếu hay sóng kém thì gần như vô dụng. Hãy kiểm tra:
- Loa: Bật 2 bộ đàm cùng tần số, giữ nút PTT trên một máy để nói thử. Nếu âm thanh phát ra to, rõ, không rè hoặc méo tiếng, nghĩa là loa vẫn hoạt động tốt. Còn âm thanh nhỏ, lẫn tạp âm, chứng tỏ đã có lỗi mạch.
- Mic: Đổi vai trò 2 máy rồi thử nói qua lại nhiều lần. Nếu bên kia nghe được giọng nói rõ ràng, không đứt quãng thì mic vẫn ổn. Ngược lại, âm bị nhỏ, rè, lúc thu được lúc không thì mic đã xuống cấp.
- Độ nhạy bắt sóng: Đặt 2 máy ở khoảng cách từ 100m đến 1km và thử liên lạc qua các vật cản (tường, xe ô tô). Nếu tín hiệu vẫn tốt, ít nhiễu thì bộ thu phát tốt. Ngược lại, nếu tín hiệu yếu nhanh hoặc mất sóng ở khoảng cách ngắn hãy check kỹ ăng ten và bo thu phát.
Nên kiểm tra máy ở nơi có nhiều yếu tố gây nhiễu sóng để đánh giá chính xác khả năng bắt sóng thực tế.
2.5 Kiểm tra pin, sạc, ăng-ten, phụ kiện kèm theo

Là những bộ phận đi kèm nhưng pin, sạc, ăng ten ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu năng, thời lượng sử dụng, độ ổn định trong liên lạc. Chớ bỏ qua:
- Pin: Cần hỏi rõ là loại pin gì, zin hay đã thay thế, dung lượng còn bao nhiêu mAh. Sau đó thử bật máy liên tục từ 15 phút trở lên để kiểm tra độ chai. Nếu vạch pin tụt nhanh, có dấu hiệu phồng hoặc quá nóng khi sạc thì không nên mua.
- Bộ sạc: Dây sạc hoặc đế sạc phải khít với thân máy, không lỏng lẻo, đèn báo sạc hoạt động bình thường. Ngoài ra, hãy chắc chắn là sạc chính hãng. Vì nếu đã thay thế khác nguồn có thể gây hỏng mạch pin, cháy nổ.
- Ăng ten: Với bộ phận thu phát sóng này, cần đảm bảo đầu nối không gỉ, độ mềm dẻo tốt, không nứt gãy. Bạn có thể thử tháo lắp để kiểm tra độ chắc chắn, hoặc test sóng với anten khác và so sánh.
- Phụ kiện khác: Kiểm tra cả những phụ kiện khác như kẹp lưng, dây đeo, tai nghe, mic rời (nếu có), đảm bảo độ mới.
Bộ đàm cũ nhưng mọi phụ kiện vẫn còn tốt sẽ lâu phải thay thế. Đây là dấu hiệu cho thấy đó là sản phẩm cũ mà chất, đáng xuống tiền.
2.6 Chọn nơi bán uy tín, được dùng thử/bảo hành

Chọn nơi mua máy bộ đàm cũ uy tín rất quan trọng, bởi vì những yếu tố sau đây:
- Giảm rủi ro máy lỗi: Những cửa hàng uy tín thường cho phép dùng thử tại chỗ hoặc trong 1 khoảng thời gian (chẳng hạn 3 - 7 ngày). Bạn có thể trải nghiệm để chắc chắc thiết bị hoạt động thế nào.
- Bảo hành: Nhà cung cấp uy tín sẽ chịu trách nhiệm nếu máy có sự cố phát sinh trong thời gian bảo hành, thường là từ 1 - 3 tháng. Như vậy, bạn sẽ yên tâm hơn ngay từ lúc đầu tư.
- Hỗ trợ kỹ thuật: Nhiều địa chỉ bán có đội ngũ kỹ thuật và linh kiện thay thế sẵn. Chọn nơi như vậy, bạn sẽ không lo tìm kiếm đơn vị sửa chữa về sau.
3. Rủi ro tiềm ẩn khi mua bộ đàm cũ cần cảnh giác
3.1 Bộ đàm cũ xuống cấp nhanh

Đây được cho là rủi ro lớn nhất khi mua bộ đàm cũ. Sau 1 thời gian sử dụng ngắn, các linh kiện điện tử, pin, loa, mạch thu phát đều chịu tác động của môi trường, các chu kỳ sạc/xả.
- Pin chai, sụt dung lượng: Đây là bộ phận hao mòn nhanh nhất, biểu hiện dễ thấy là dung lượng tụt nhanh, thời gian sạc lâu.
- Bo mạch, linh kiện: Theo thời gian, quá trình oxy hóa khiến bo mạch tiếp xúc kém, dẫn đến tình trạng máy lỗi tín hiệu, gián đoạn sóng.
- Loa, mic: Có dấu hiệu bị rè, mất nhạy, hoặc giảm chất lượng âm thanh.
3.2 Lỗi kỹ thuật, nhiễu sóng, mất kết nối

Mua bộ đàm cũ ẩn chứa nhiều lỗi kỹ thuật, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm liên lạc:
- Nhiễu sóng: Bo mạch hoặc ăng ten cũ bị lệch tần số hoặc suy giảm khả năng thu phát. Do đó, làm âm thanh bị rè, chập chờn và xuất hiện tiếng nhiễu liên tục.
- Lỗi chức năng: Do các bộ phận điều chỉnh âm lượng, đèn báo tín hiệu, hệ thống chỉnh kênh, PTT bị lỗi nên các thao tác mất độ chính xác.
- Mất kết nối: Do máy đời cũ không đồng bộ với các bộ đàm khác trong nhóm nên có thể bị gián đoạn liên lạc. Đặc biệt là ở môi trường nhiều vật cản hoặc cách xa.
3.3 Rủi ro pháp lý nếu tần số không được cấp phép
Đây là rủi ro rất lớn nhưng lại ít người để ý tới. Không phải tất cả các bộ đàm đều được phép sử dụng 1 cách tự do.

Một số thiết bị nhập lậu/đời cũ, hoạt động trên tần số chuyên dụng hoặc quân sự chỉ được dùng trong những trường hợp nhất định.
- Tần số dân dụng: 136 - 174 MHz (VHF) và 400 - 520 MHz (UHF). Được phép sử dụng cho cá nhân, doanh nghiệp, tổ chức phi quân sự.
- Tần số chuyên dụng: Là những bộ đàm hoạt động với tần số vượt dải dân dụng, gây nhiễu hoặc vi phạm luật viễn thông. Nếu sử dụng khi không được cấp phép có thể bị phạt tiền, tịch thu hoặc xử lý hình sự.
4. Khi nào nên đầu tư bộ đàm mới thay vì hàng cũ?
Việc chọn mua thanh lý bộ đàm quả thực có thể giảm được phí đầu tư ban đầu. Nhưng đôi khi, đầu tư máy mới lại là lựa chọn lâu dài và thông minh hơn. Đặng Gia xin chỉ ra những trường hợp cơ bản nên mua mới, đó là:

- Sử dụng thường xuyên: Nếu công việc của bạn diễn ra liên tục, yêu cầu khả năng liên lạc phải ổn định thì máy mới sẽ đảm bảo hơn. Còn thiết bị cũ không phù hợp bằng vì sẽ xuống cấp nhanh lại gây gián đoạn, tốn tiền sửa chữa.
- Yêu cầu công nghệ: Thiết bị mới luôn tích hợp những công nghệ tiên tiến như: chống nhiễu, mã hóa tín hiệu, chống nước, kết nối đa kênh, pin trâu…
- An toàn pháp lý: Nhà sản xuất đăng ký và tuân thủ đầy đủ dải tần dân dụng hợp pháp, giảm rủi ro gây nhiễu sóng, vi phạm quy định về tần số.
- Chi phí tổng thể: Dù giá mua ban đầu cao hơn nhưng máy mới ít phải bảo trì, thay pin, sửa chữa hơn hàng cũ. Tính theo vòng đời, đầu tư sản phẩm mới vẫn tiết kiệm, hiệu quả hơn.
- Đáp ứng môi trường: Các máy đời mới được sản xuất bằng vật liệu cao cấp, đảm bảo các tiêu chuẩn chống sốc, chống nước sẽ hoạt động bền bỉ trong môi trường công nghiệp nặng.
5. Sắm bộ đàm mới: khoản chi x10 trong tương lai

Đầu tư máy bộ đàm mới sẽ tốn kém hơn so với hàng cũ. Tuy nhiên, về lâu dài, đây chính là khoản chi thông minh và sinh lời gấp nhiều lần.
Vì thiết bị mới cho hiệu suất ổn định, tích hợp những tính năng hiện đại mà bộ đàm cũ không có được. Có thể nói mua máy mới x10 trong tương lai vì:
- Tiết kiệm chi phí: Máy mới, ít hỏng hóc nên ít cần thay pin, sửa mạch hay đổi phụ kiện.
- An toàn, ổn định: Sóng mạnh, âm thanh rõ, ít khi bị nhiễu hoặc gián đoạn trong khi làm việc.

- Tính năng hiện đại: Máy bộ đàm mới đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe về chất lượng (IP54, IP67), mang đến trải nghiệm liên lạc liền mạch.
- Bảo hành dài hạn: Tất cả bộ đàm mới của hãng đều còn nguyên bảo hành từ 12 -24. Khách hàng được hưởng trọn vẹn; khác với bộ đàm cũ (chỉ được bảo hành 1 vài tháng bởi cửa hàng).
Nhìn chung, mua máy bộ đàm cũ là giải pháp hợp lý cho những ai muốn tiết kiệm chi phí. Thường được lựa chọn trong những trường hợp sử dụng ngắn hạn. Nếu dùng lâu dài cho công việc chuyên dụng, nên đầu tư máy mới để đảm bảo lợi ích tối đa.